Άρθρα

Σε μελέτες έχει φανεί πως  η μακροχρόνια χρήση ΜΣΑΦ (μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, π.χ. ασπιρίνη) έχει συσχετιστεί με υψηλότερα ποσοστά καρδιαγγειακών νοσημάτων όπως έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια και εγκεφαλικό επεισόδιο. Ακόμη, στις οξείες λοιμώξεις του αναπνευστικού όπου είναι ήδη αυξημένος ο κίνδυνος εμφάνισης αγγειακού εγκεφαλικού και εμφράγματος του μυοκαρδίου, η βραχυχρόνια χρήση ΜΣΑΦ, κατά τη διάρκεια των ασθενειών αυτών, σχετίζεται με περαιτέρω αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης επιπλοκών.  Επιπλέον, μια πρόσφατη ανασκόπηση υποδηλώνει ότι τα ΜΣΑΦ μετά από λοιμώξεις του αναπνευστικού αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών στο ίδιο σύστημα, όπως πνευμονία, υπεζωκοτικές συλλογές, παρατεταμένη ασθένεια, περιτοναϊκό απόστημα και επέκταση της λοίμωξης σε περισσότερες από μία εστίες στους πνευμονες. Τέλος, αυτά τα φάρμακα δύνανται να έχουν τοξική δράση στους νεφρούς.

Συνεπώς , εφόσον οι πιο σοβαρές επιπλοκές της covid-19 είναι η σήψη και η επιδείνωση του καρδιαγγειακού και αναπνευστικού συστήματος, αμφισβητείται η χρήση των ΜΣΑΦ και τίθεται υπό διερεύνηση η σύνδεση αυτών με τη νόσο Covid 19.

Γενικά, τα μέχρι σήμερα στοιχεία δεν είναι αρκετά ισχυρά για να υποστηρίξουν την διακοπή χρήσης ΜΣΑΦ τόσο σε άτομα με νόσο Covid-19 όσο και σε εκείνα χωρίς τη συγκεκριμένη νόσο. Σύμφωνα με τον WHO, φαίνεται πως δεν προκαλούν στους ασθενείς αυτούς ούτε σοβαρές επιπλοκές ούτε επηρεάζουν το προσδόκιμο και την ποιότητα ζωής τους. Όσοι λαμβάνουν αυτά τα φάρμακα υπό την καθοδήγηση του γιατρού τους οφείλουν να τα συνεχίσουν. Ωστόσο, όλες οι συνταγογραφούμενες ετικέτες αυτών των φαρμάκων προειδοποιούν πως η φαρμακολογική δραστηριότητα των ΜΣΑΦ στη μείωση της φλεγμονής και πιθανώς του πυρετού μπορεί να παρεμποδίσει τη διάγνωση λοιμώξεων, όπως τη Covid-19. Επίσης, ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ αναφέρει πως όσοι επιθυμούν να χρησιμοποιήσουν άλλες επιλογές θεραπείας εκτός των ΜΣΑΦ, υπάρχουν πολλαπλά φάρμακα με συνταγή ή χωρίς που είναι εγκεκριμένα για την ανακούφιση από τον πόνο και τη μείωση του πυρετού.

Από την αρχή της πανδημίας, όταν αναφέρθηκε το πρώτο κρούσμα, όλοι οι φορείς ενημέρωσης έχουν μπει σε έναν αγώνα δρόμου. Κάθε μέρα περιμένουμε να ακούσουμε πόσα νέα κρούσματα υπήρχαν στον κόσμο και στην χώρα μας, καθώς και το πόσοι ασθενείς είναι διασωληνωμένοι και πόσοι δυστυχώς απεβίωσαν. Φυσικά και είναι σημαντικό να παρακολουθούμε αυτά τα νούμερα. Θα θέλαμε όμως να τονίσουμε ότι ίσως δίνεται από όλους μας ιδιαίτερη έμφαση σε μια αναξιόπιστη μέτρηση: αυτή των κρουσμάτων.

Στην ουσία, ο αριθμός των κρουσμάτων δεν αντιπροσωπεύει πλήρως την έκταση της νόσου. Αυτό οφείλεται στην επιλογή όλων των κρατών στον κόσμο να εξετάζουν μόνο συγκεκριμένους ασθενείς για την νόσο, άλλες περισσότερο και άλλες λιγότερο. Αυτή η επιλογή είναι αποτέλεσμα των οικονομικών και πρακτικών περιορισμών που αναδύονται. Στην τελική, δεν είναι δυνατό να εξεταστούν όλοι. Κάθε επιμέρους χώρα έχει επιλέξει συγκεκριμένα κριτήρια για τα τεστ που θα κάνει, και ακολουθεί μια συγκεκριμένη στρατηγική. Το πόσο σωστή ήταν η στρατηγική κάθε επιμέρους χώρας δεν είμαστε σε θέση να το κρίνουμε. Παραταύτα, μπορούμε με ασφάλεια να πούμε ότι τα κρούσματα που καταγράφονται δεν είναι όλα όσα υπάρχουν. Πολλοί ασθενείς με την νόσο COVID-19 δεν θα οδηγηθούν ποτέ στο νοσοκομείο για να εξεταστούν και να γίνουν καταγεγραμμένα κρούσματα, πολύ απλά επειδή δεν πληρούν τα κριτήρια ή επειδή περνάνε την ίωση με πιο ελαφριά συμπτώματα. Επίσης, υπάρχει μια μερίδα του πληθυσμού που έχει εκτεθεί στον ιο αλλά δεν εμφάνισε συμπτώματα. Όλο αυτό οδηγεί σε μια λανθασμένη εικόνα για την κατάσταση του πληθυσμου.

Συγκριτικά πιο αξιόπιστη είναι η παρακολούθηση των διασωληνωμένων και των θανάτων ανα ημέρα. Αυτές οι σταθερές είναι πιο δύσκολο να αλλάξουν, αν και πρέπει να τονίσουμε ότι και εδώ υπάρχουν διαφορές ανα τα κράτη για το ποιός θεωρείται ότι απεβίωσε από τη νόσο. Επίσης, εδώ πρέπει να θυμίσουμε ότι συνήθως από την στιγμή της λοίμωξης μέχρι και τον θάνατο παρεμβάλλονται μερικές εβδομάδες, άρα οι θάνατοι αντικατοπτρίζουν την κατάσταση πριν από λίγο καιρό και όχι την σημερινή. Επίσης χρήσιμη είναι η μέτρηση των κρουσμάτων ανά τον πληθυσμό ή ανα 100.000 πληθυσμού, που βοηθά στην σύγκριση των χωρών μεταξύ τους δικαια και χωρίς σφάλματα λογικής. (Αναρωτηθείτε αν είναι το ίδιο να υπάρχουν 1000 κρούσματα σε μια χώρα με 10 εκατομμύρια πληθυσμό σαν την Ελλάδα, με το να υπάρχουν 1000 κρούσματα σε μια χώρα με 300 εκατομμύρια όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής).

Η προσεγγιση της αληθινής εικόνας της έκτασης θα γίνει από τώρα, με την πραγματοποίηση των μαζικών τεστ σε τυχαίους πληθυσμούς για αντισώματα. Ήδη έχουν αρχίσει να γίνονται μεγάλες μελέτες σε πολλές χώρες στον κόσμο που αναζητούν το πραγματικό ποσοστό του πληθυσμού που έχει εκτεθεί στην νόσο. Όσες περισσότερες γίνονται τόσο καλύτερα θα κατανοούμε τι πραγματικά έγινε.

Στην τελική, όλα τα νούμερα είναι σημαντικά στοιχεία για την μελέτη της επιδημιολογίας της νόσου και την κατανόηση της σημερινής κατάστασης. Σε μια εποχή όπου καταιγιζόμαστε με πληροφορίες, ίσως αποδειχθεί χρήσιμο να επιλέγουμε ποια στοιχεία εμπιστευόμαστε και τι αφήνουμε να μας επηρεάσει.

Η παχυσαρκία αποτελεί μία από τις πιο μεγάλες προκλήσεις προστασίας της δημόσιας υγείας για τον 21ο αιώνα. Το 30-70% των ενηλίκων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπέρβαροι, έχουν δηλαδή δείκτη μάζας σώματος (BMI – βάρος σε Kg/ύψος στο τετράγωνο) ίσο με 25-29,9 Kg/m2, ενώ 10-30% είναι παχύσαρκοι, με BMI μεγαλύτερο από 30 Kg/m2. Όσον αφορά την Ελλάδα, το 50% των γυναικών και το 70% των ανδρών έχουν σωματικό βάρος πάνω από το φυσιολογικό.

Έχει βρεθεί ότι άτομα με παχυσαρκία, έχουν αυξημένη συχνότητα συμπτωματικής, αλλά και σοβαρής λοίμωξης από τον ιό SARS-CoV-2, καθώς υπάρχει αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης σοβαρών επιπλοκών. Πιο συγκεκριμένα, μελέτες στην Κίνα έδειξαν ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς έχουν πάνω από διπλάσιο κίνδυνο ανάπτυξης σοβαρής πνευμονίας κατά τη διάρκεια λοίμωξης από τον ιό SARS-CoV-2, καθώς και αυξημένη θνητότητα. Στις ΗΠΑ, δεδομένα από 41 νοσοκομεία στη Λουιζιάνα και το νότιο Μισσισσιπί δείχνουν ότι οι παχύσαρκοι ασθενείς αποτελούν το 60% των εισαγωγών λόγω COVID-19 και η ανάγκη για μηχανική υποστήριξη της αναπνοής στους ασθενείς αυτούς σχεδόν διπλασιάζεται.

Γιατί όμως συμβαίνει αυτό; Η παχυσαρκία σχετίζεται με πολλές άλλες νοσολογικές οντότητες. Έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδη διαβήτη, στεφανιαία νόσο, υπερλιπιδαιμία, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και τις επιπλοκές της (οισοφάγος Βarrett, αδενοκαρκίνωμα οισοφάγου, διαβρωτική οισοφαγίτιδα), υπνοαπνοϊκό σύνδρομο, χολολιθίαση, συγκεκριμένες μορφές καρκίνου (εντέρου, μαστού, ενδομητρίου), μη αλκοολική λιπώδη διήθηση ήπατος και τις επιπλοκές της (κίρρωση και ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα), οστεοαρθρίτιδα, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και υπογονιμότητα. Επίσης επηρεάζεται η αναπνευστική λειτουργία, λόγω της πίεσης που ασκεί το κοιλιακό λίπος στο διάφραγμα και στα θωρακικά τοιχώματα και δεν τα αφήνει να έχουν την απαιτούμενη ελαστικότητα και κινητικότητα, καταλήγοντας σε μειωμένους αναπνευστικούς όγκους και λειτουργική ικανότητα για δραστηριότητες και άθληση. Σε ιστικό επίπεδο, έχει παρατηρηθεί ότι λιποκύτταρα συσσωρεύονται στον πνευμονικό ιστό και στους αεραγωγούς (με συνέπεια την αύξηση της συχνότητας του βρογχικού άσθματος), τα οποία ενδεχομένως αποτελούν και δεξαμενή για τον ιό. Σχετικά με το ανοσιακό σύστημα, παρατηρούνται αυξημένα επίπεδα φλεγμονωδών κυτταροκινών, που μάλιστα σχετίζονται με αυξημένη νοσηρότητα στις COVID-19 λοιμώξεις, λόγω αποπροσανατολισμού του ανοσοποιητικού.

Επίσης υπάρχουν δυσκολίες στη διάγνωση και την αντιμετώπιση των ασθενών αυτών. Προβλήματα υπάρχουν όσον αφορά τις απεικονιστικές εξετάσεις, αφού οι μηχανές απεικόνισης έχουν όριο βάρους, και τη μετακίνηση των ασθενών. Στα νοσοκομεία δεν υπάρχουν ειδικά κρεβάτια για τους ασθενείς με παχυσαρκία και αναμφισβήτητα η διασωλήνωση των ασθενών αυτών είναι πιο δύσκολη.

Συμπερασματικά, είναι κατανοητό ότι η παχυσαρκία συγκαταλέγεται στους παράγοντες κινδύνου ανάπτυξης σοβαρής λοίμωξης από τον SARS-CoV-2. Γι’αυτόν τον λόγο, οι ασθενείς αυτοί χρειάζεται να λαμβάνουν όλα τα ειδικά μέτρα προστασίας (συχνό πλύσιμο χεριών, μείωση εξόδων από το σπίτι κτλ.) και να αλλάξουν όσο μπορούν τον τρόπο ζωής τους, προσθέτοντας περισσότερη άσκηση καθημερινά και υιοθετώντας ένα πρότυπο πιο υγιεινής διατροφής. 

Ποια είναι τα πιο αποτελεσματικά μέτρα προστασίας έναντι του νέου κορωνοϊού;

• Τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο χεριών με νερό και σαπούνι ή αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα.
• Αποφεύγουμε την επαφή των χεριών με το πρόσωπό μας (μάτια, μύτη, στόμα).
• Αποφεύγουμε την επαφή με άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα λοίμωξης αναπνευστικού συστήματος (βήχας, καταρροή, πονόλαιμος, πυρετός).
• Αποφεύγουμε την παραμονή σε χώρους συγχρωτισμού και διατηρούμε τουλάχιστον δύο μέτρα απόσταση από τα άτομα στον ίδιο χώρο.
• Σε περίπτωση συμπτωμάτων όπως βήχας ή φτέρνισμα καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη μας με χαρτομάντιλο, το οποίο απορρίπτουμε άμεσα, ή εναλλακτικά με το εσωτερικό του αγκώνα.

Τι κάνουμε εάν εμφανίσουμε συμπτώματα;

• Αν εμφανίσουμε ήπια συμπτώματα (βήχας, καταρροή, πυρετός, πονόλαιμος), παραμένουμε στο σπίτι σε απομόνωση και δεν προσερχόμαστε σε ιατρό ή σε μονάδα υγείας.
• Αν τα συμπτώματα επιδεινωθούν ή αν ανήκουμε σε ευπαθείς ομάδες (ηλικιωμένα άτομα, άτομα οποιασδήποτε ηλικίας με χρόνια υποκείμενα νοσήματα π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, καρδιαγγειακά και χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, αρτηριακή υπέρταση) ακόμη και με ήπια συμπτώματα, επικοινωνούμε άμεσα με τον θεράποντα ιατρό μας.

Είναι τα γάντια μιας χρήσης αποτελεσματικό μέτρο έναντι του ιού SARS- CoV2;

• Όχι. Το τακτικό και σχολαστικό πλύσιμο των χεριών είναι πολύ πιο αποτελεσματικό μέτρο προστασίας.
• Τα γάντια κατά τη χρήση τους μπορεί να επιμολυνθούν από σταγονίδια που περιέχουν τον ιό και στη συνέχεια οποιαδήποτε επαφή με το πρόσωπο μπορεί να μας τον μεταδώσει.

Πότε πρέπει να εφαρμόζουμε την υγιεινή των χεριών;

1. Πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την προετοιμασία του φαγητού.
2. Πριν τη λήψη γεύματος.
3. Πριν και μετά τη φροντίδα ασθενή που εμφανίζει έμετο ή διάρροια ή συμπτώματα από το αναπνευστικό.
4. Πριν και μετά τη φροντίδα τραύματος.
5. Μετά τη χρήση της τουαλέτας.
6. Μετά την αλλαγή πάνας ή τον καθαρισμό ενός παιδιού που έχει χρησιμοποιήσει την τουαλέτα.
7. Μετά από φτέρνισμα ή βήχα.
8. Μετά την επαφή με ζώο, ζωοτροφές ή ζωικά απόβλητα.
9. Μετά το χειρισμό τροφών για ζώα συντροφιάς ή ζώων συντροφιάς.
10. Μετά την επαφή με απορρίμματα.
11. Μετά από επαφή με άτομο που εμφανίζει συμπτώματα αναπνευστικού.
12. Μετά από επαφή με οποιαδήποτε επιφάνεια πιθανώς επιμολυσμένη.

Είναι αποτελεσματική η χρήση αντισηπτικού διαλύματος (τουλάχιστον 60% αλκοόλη);

• Η χρήση αντισηπτικού διαλύματος μειώνει γρήγορα τον αριθμό μικροβίων στα χέρια.
• Ωστόσο δεν είναι το ίδιο αποτελεσματικό για όλα τα μικρόβια.
• Δεν είναι τόσο αποτελεσματικό όταν τα χέρια είναι εμφανώς λερωμένα.

Όπως είναι ήδη γνωστό, ένα βασικό μέτρο προσωπικής υγιεινής είναι να αποφεύγουμε τα ακουμπάμε τα μάτια μας, το εσωτερικό της μύτης μας και το στόμα μας με βρώμικα χέρια. Μικρόβια και ιοί μπορούν μέσω του στόματος και της μύτης να περάσουν στο αναπνευστικό σύστημα ή να καταποθούν και να καταλήξουν στο γαστρεντερικό σύστημα. Τι συμβαίνει όμως με τα μάτια μας και ποια η σχέση του SARS-CoV-2 με αυτά;

Αρχικά να αναφέρουμε λίγα πράγματα από την ανατομία του οφθαλμού. Ο οφθαλμός όπως τον βλέπουμε δεν δημιουργεί μια τέλεια σφαίρα καθώς μπροστά από την κόρη του οφθαλμού σχηματίζεται μια “καμπύλη”. Αυτή η καμπύλη είναι ο Κερατοειδής Χιτώνας και είναι διάφανος ώστε να τον διαπερνά το φως. Το λευκό του ματιού είναι η συνέχεια του κερατοειδούς και ονομάζεται Σκληρός Χιτώνας. Ο σκληρός χιτώνας και η εσωτερική επιφάνεια των βλεφάρων μας καλύπτονται από μια προστατευτική “μεμβράνη” που λέγεται Επιπεφυκότας. Πάνω και έξω από το κάθε μάτι μας βρίσκεται ο κύριος Δακρυϊκός Αδένας που παράγει τα δάκρυα. Αυτά ενυδατώνουν τον οφθαλμό και τελικά καταλήγουν στην μεριά του οφθαλμού που βρίσκεται κοντά στην μύτη μας. Εκεί υπάρχει μία δίοδος, ένας “σωλήνας”, που καταλήγει στο εσωτερικό της μύτης.

Επομένως, μικρόβια που φτάνουν στον οφθαλμό μπορούν όντως να περάσουν στην μύτη και τελικα να φτάσουν σε άλλα σημεία του σώματος. Επίσης, σε μικρότερο βαθμό, υπάρχει η πιθανότητα να περάσουν μέσα στο ίδιο το μάτι πριν προλάβουν να φτάσουν στην μύτη. 

Μπορεί ο SARS-CoV-2 να μας μολύνει μέσω των ματιών; 

Όπως και άλλα μικρόβια ο SARS-CoV-2 μπορεί μέσω των ματιών να καταλήξει στην μύτη και τελικά στους πνεύμονες. Επομένως, είναι σημαντικό να προστατευτούμε σε κάποιο βαθμό. Το πιο σημαντικό βήμα είναι το πλύσιμο των χεριών πριν ακουμπήσουμε τα μάτια μας με τα χέρια μας καθώς μπορεί να υπήρχε ο ιός σε κάποια επιφάνεια που ακουμπήσαμε προηγουμένως. Η μετάδοση με σταγονίδια που φτάνουν στα μάτια μας δεν φαίνεται να είναι σημαντική έως τώρα. Ωστόσο συστήνεται 1) να αποφεύγεται το μακιγιάζ των ματιών, 2) να αποφεύγεται η χρήση των φακών επαφής κατά την διάρκεια της πανδημίας και 3) η χρήση γυαλιών. Σε ιδιαίτερο κίνδυνο να νοσήσουν μέσω των ματιών, και άρα σε ανάγκη για επιπλέον μέτρα προστασίας, φαίνεται να είναι οι οφθαλμίατροι και όσοι λόγω της εργασίας τους έρχονται σε κοντινή επαφή με τα μάτια πολλών ατόμων.

Μπορεί ο SARS-CoV-2 να μεταδοθεί μέσω των δακρύων;

Προς το παρόν φαίνεται μάλλον απίθανο. Σε δείγματα δακρύων και του επιπεφυκότα, σε ασθενείς με Covid-19, δεν βρέθηκαν στοιχεία του ιού. Μόνο σε κάποιους ασθενείς που εμφάνισαν Επιπεφυκίτιδα λόγω του ιού βρέθηκε ο ιός στα δάκρυα. Ακόμη και τότε όμως ήταν σε μικρότερο ποσό απ’ ό,τι σε ρινοφαρυγγικά δείγματα.

Μπορεί ο SARS-CoV-2 να επηρεάσει τα μάτια;

Αν και όχι συχνά, ο ιός μπορεί να οδηγήσει σε λοίμωξη του επιπεφυκότα, δηλαδή Επιπεφυκίτιδα. Τα συμπτώματα είναι Υπεραιμία του Επιπεφυκότα (κοκκίνισμα στο μάτι), Οίδημα (πρήξιμο) του Επιπεφυκότα και του Βλεφάρου, Δακρύρροια, Αίσθημα ξένου σώματος και Αυξημένη παραγωγή σμήγματος από τους αδένες των βλεφάρων. Μείωση της όρασης και άλλες σοβαρές επιπλοκές δεν έχουν αναφερθεί και γενικά η λοίμωξη του επιπεφυκότα θα ιαθεί εύκολα με το πέρασμα λίγου χρόνου.

Ο τρόπος που ο ιός προκαλεί την επιπεφυκίτιδα δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητός καθώς φαίνεται πως τα κύτταρα του επιπεφυκότα και του κερατοειδούς χιτώνα δεν διαθέτουν το ένζυμο ACE2, το οποίο χρησιμοποιεί ο ιός. Έτσι είναι μάλλον δύσκολο η επιπεφυκίτιδα να ξεκινάει μόλις ο ιός έρθει σε επαφή με το μάτι. Πιο πιθανό σενάριο είναι πως ο επιπεφυκότας επηρεάζεται ως κομμάτι της γενικότερης λοίμωξης που προκαλεί ο SARS-CoV-2 λόγω των κυτταροκινών και της ιαιμίας. Παρ’ όλα αυτά έχουν αναφερθεί και περιπτώσεις όπου το μοναδικό σύμπτωμα της λοίμωξης από τον ιό ήταν η επιπεφυκίτιδα.

Μπορεί η μάσκα να με προστατέψει αποτελεσματικά από τον ιό SARS- CoV-2;

• Η μάσκα εμποδίζει τη μετάδοση του ιού από τους ασθενείς στους υγιείς.
• Αποτελεί έναν φυσικό φραγμό σε υγρά και μεγάλα σταγονίδια του αναπνευστικού.
• Επομένως φοράω μάσκα για να προστατεύσω τους ανθρώπους γύρω μου εάν έχω μολυνθεί.
• Βέβαια υπάρχει περίπτωση μόλυνσης χωρίς εμφάνιση συμπτωμάτων!
• Γι’ αυτό συστήνεται η χρήση μάσκας ακόμη και αν δεν έχουμε συμπτώματα. 
• Δεν μπορεί από μόνη της να προστατέψει έναντι του νέου κορωνοϊού, παρά μόνο σε συνδυασμό με τη σωστή υγιεινή των χεριών, την τήρηση 2 μέτρων απόστασης από άλλα άτομα και με τα υπόλοιπα μέτρα προστασίας.

Είδη Μάσκας:

1. Απλή χειρουργική μάσκα
2. Μη χειρουργική μάσκα (μάσκα κοινότητας)
3. Μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας

1. Απλή χειρουργική μάσκα

• Χρήση σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας από το υγειονομικό προσωπικό.
• Αποτελείται από 3 στρώματα: 
  • Εξωτερικό (χρωματιστό): αδιάβροχο που προστατεύει από την είσοδο σταγονιδίων που εκτινάσσονται από το γύρω περιβάλλον
  • Μεσαίο: φιλτράρει τους μικροοργανισμούς
  • Εσωτερικό (άσπρο): απορροφά τους υδρατμούς της εκπνοής

2. Μη χειρουργική μάσκα

• Κατασκευάζεται συνήθως από ύφασμα.
• Προορίζεται για το ευρύ κοινό.
• Πιο αποτελεσματικό ύφασμα είναι το 100% βαμβακερό με πυκνή ύφανση σε διπλό στρώμα.
• Μπορείτε να τη φτιάξετε μόνοι σας στο σπίτι από παλιά βαμβακερά T-shirt, σεντόνια κλπ.
• Εναλλακτικά μπορεί να κατασκευαστεί από: 2 στρώματα βαμβακερού υφάσματος πιο χαλαρής ύφανσης, 2 στρώματα λινού υφάσματος, 2 στρώματα μεταξωτού υφάσματος.

3. Μάσκα υψηλής αναπνευστικής προστασίας

• Προορίζεται μόνο για επαγγελματίες υγείας και όχι για το ευρύ κοινό.
• Παρεμποδίζει την έκθεση στους αερογενώς μεταδιδόμενους μικροοργανισμούς.
• Αν φέρει βαλβίδα δεν προστατεύει από την εκπομπή σταγονιδίων προς το περιβάλλον.

Πότε πρέπει να φοράω μάσκα;

• Σε κάθε επίσκεψη σε πολυσύχναστους, κλειστούς χώρους, όπως εμπορικά καταστήματα, παντοπωλεία, super-market, εμπορικά κέντρα, νοσοκομεία, ιατρεία, διαγνωστικά εργαστήρια, κουρεία/κομμωτήρια, κέντρα αισθητικής κλπ.
• Όταν μετακινούμαστε με μέσα μαζικής μεταφοράς.
• Όταν εργαζόμαστε σε κλειστούς χώρους, συνεργαζόμαστε με άλλα άτομα και ερχόμαστε σε επαφή με το κοινό (π.χ τράπεζες, super-market κλπ).
• Όταν μπαίνουμε σε χώρο παροχής υπηρεσιών υγείας.

Πώς να φορέσω, να χρησιμοποιήσω και να αφαιρέσω σωστά τη μάσκα;

• Πριν φορέσετε τη μάσκα καθαρίστε τα χέρια σας με νερό και σαπούνι ή με αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα.
• Εφαρμόστε τη μάσκα έτσι ώστε να καλύπτει πλήρως τη μύτη, το στόμα και το πηγούνι, σταθερά χωρίς κενά.
• Για τη σωστή εφαρμογή πιέστε το μεταλλικό στοιχείο στη ράχη της μύτης (στην περίπτωση χειρουργικής μάσκας).
• Ασφαλίστε τη μάσκα στη μεσότητα του πίσω μέρους της κεφαλής και του λαιμού ή αν πρόκειται για μάσκα με ελαστικούς βρόγχους εφαρμόστε τους γύρω από τα αυτιά.
• Αποφύγετε να ακουμπήσετε τη μάσκα όσο τη φοράτε.
• Αν την ακουμπήσετε καθαρίστε τα χέρια σας με νερό και σαπούνι ή αντισηπτικό αλκοολούχο διάλυμα.
• Αλλάξτε τη μάσκα όταν υγρανθεί ή όταν είναι ρυπαρή ή κατεστραμμένη και μην τη χρησιμοποιήσετε ξανά, καθώς είναι μίας χρήσης.
• Αφαιρέστε τη μάσκα πιάνοντας μόνο τα κορδόνια πρώτα από κάτω και μετά από πάνω. Εάν πρόκειται για μάσκα με ελαστικούς βρόγχους αφαιρείται πιάνοντας ταυτόχρονα τους βρόγχους.
• Απορρίψτε την κατευθείαν σε κλειστό κάδο.
• Καθαρίστε ξανά τα χέρια σας. 
• Αν η μάσκα είναι πολλαπλών χρήσεων πλύνετε την το συντομότερο δυνατόν μετά από κάθε χρήση με κοινό απορρυπαντικό και σε θερμοκρασία 60°C.

Στη διαδικασία κατανόησης – καταπολέμησης οποιουδήποτε ιού ένας βασικός παράγοντας είναι η γνώση ή η προσέγγιση της προέλευσής του. Πάνω σε αυτό υπάρχουν τρεις κύριες θεωρίες για την προέλευσή του SARS-CoV-2, των οποίων η διαφορά έγκειται στη χρονική στιγμή που δημιουργήθηκε, δηλαδή στη στιγμή  που ένας προϋπάρχων ιός  μεταλλάχθηκε. 

Α) Η μετάλλαξη να έγινε πριν τη μετάδοσή του στον άνθρωπο, δηλαδή να μεταλλάχθηκε ένας ιός που παρασιτούσε στον οργανισμό ενός ζώου και στη συνέχεια να μεταδόθηκε στον άνθρωπο. Η θεωρία αυτή υποστηρίζεται από το γεγονός ότι το γονιδίωμα του SARS-CoV-2 μοιάζει σε μεγάλο βαθμό με το γονιδίωμα ενός ιού, ο οποίος προσβάλλει νυχτερίδες, καθώς και με αυτό ενός άλλου, που προσβάλλει το Manis javanica, ένα είδος παγκολίνου.

Β) Μία άλλη εκδοχή είναι να έγινε η μετάλλαξη αφού είχε μολυνθεί ήδη ένας άνθρωπος από τον ιό. Η θεωρία αυτή υποστηρίζει ότι ο ιός μεταδόθηκε από κάποιο ζώο στον άνθρωπο, και έπειτα από άνθρωπο σε άνθρωπο, χωρίς να γίνει αντιληπτός μέχρι να αποκτήσει το σύνολο των μεταλλάξεων, οι οποίες αναφέρθηκαν πιο πάνω, και έτσι να έχει  τις προδιαγραφές για να προκαλέσει μία πανδημία. Ανάλυση του γενετικού υλικού του SARS-CoV-2 έχει δείξει πως όλες οι μορφές προέρχονται από έναν μόνο ιό. Η επιδημία στην Κίνα ξεκίνησε με τα πρώτα κρούσματα να εμφανίζονται Νοέμβριο με Δεκέμβριο του 2019. Επομένως, σε εκείνο το διάστημα αλλά και τους προηγούμενους μήνες κάποιος ιός, όπως για παράδειγμα ο ιός που βρέθηκε στο Manis javanica (Sunda Pangolin), άρχισε να μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και σταδιακά απέκτησε το σύνολο των μεταλλάξεων που απαιτούνται, ώστε να πάρει τη μορφή του SARS-CoV-2.

Γ) Η τρίτη εκδοχή πιθανολογεί οι μεταλλάξεις να συνέβησαν σε ιό που χρησιμοποιούνταν σε εργαστήρια για ερευνητικούς σκοπούς. Πιο συγκεκριμένα στον κόσμο υπάρχουν διάφορα εργαστήρια επιπέδου βιοασφάλειας 2 (biosafety level 2) , στα οποία πραγματοποιείται επιστημονική βασική έρευνα και χρησιμοποιούνται κορονοϊοί SARS-CoV-like σε καλλιέργειες ανθρώπινων κυττάρων. Στο παρελθόν έχουν αναφερθεί περιστατικά, όπου λόγω ανθρώπινου λάθους τέτοιοι ιοί διέφυγαν. Σε μια αντίστοιχη περίπτωση θα μπορούσε να αποκτήσει τις απαραίτητες μεταλλάξεις και έπειτα να διαφύγει. Ωστόσο δεν υπάρχει κάποιος ιός καταγεγραμμένος, που να χρησιμοποιείται ερευνητικά, ο οποίος να έχει ικανοποιητική γενετική ομοιότητα με τον SARS-CoV-2. Επίσης, αρκετά στοιχεία της βιολογίας του SARS-CoV-2 μειώνουν πολύ την πιθανότητα η εκδοχή αυτή να είναι η πραγματική.

Τέλος, μία άλλη εκδοχή, την οποία όμως η συντριπτική πλειοψηφία της επιστημονικής κοινότητας έχει απορρίψει, είναι να πρόκειται για ιό ο οποίος κατασκευάστηκε σε εργαστήριο. Ενώ πράγματι υπάρχουν ανά τον κόσμο εργαστήρια στα οποία θα ήταν δυνατή η κατασκευή ενός τέτοιου ιού, φαίνεται πως δεν υπάρχει καταγεγραμμένος ιός του οποίου το γονιδίωμα να μοιάζει αρκετά με αυτό του SARS-CoV-2. Επιπλέον, ο ιός έχει συγκεκριμένα βιολογικά χαρακτηριστικά, τα οποία θα ήταν απίθανο να έχουν δημιουργηθεί σε εργαστήριο, καθώς η παρουσία τους προϋποθέτει τη δράση του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος.